اسکان عشایر و تغییر قشربندی اجتماعی در ایران عصر رضاشاه

این پژوهش با هدف مطالعه‏ی تاثیرات اسکان عشایر در تغییر قشربندی روستاها در دوره‏ی رضاشاه پهلوی انجام شد. استراتژی پژوهش استفهامی یا کنش‏پژوهی بود و از اسناد موجود استفاده شده است. برای تامین اعتبار پژوهش، مثلث‏بندی یا تکنیک چندبعدی‏سازی در منابع گردآوری داده‏ها با رجوع به اسناد و نامه‏های دولتی، کتاب‏ خاطرات رضاشاه و روایت‏های مورخان صورت گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که حکومت، استراتژی اسکان و خلع سلاح عشایر با زور و خشونت، متحدالشکل کردن لباس عشایر، هم‏راه کردن روشن‏فکران در سیاست‏های کنترل عشایر، پرداخت مزایا به عشایر برای اسکان، معافیت عشایر از مالیات اغنام و احشام، معافیت عشایر اسکان‏یافته از مالیات مزروعی، ارائه‏ی تسهیلات به عشایر برای تکثیر اغنام و احشام و آموزش اصول کشاورزی به عشایر اسکان‏یافته را در نظر گرفت که منجر به افزایش جمعیت روستانشین، تنوع یافتن اقشار روستایی و گسترش مالکان نیمه‏فئودال شد. اما عشایر که پیش از اسکان تحت حمایت نظامی و سیاسی از ایلات توسط آلمان، روسیه و بریتانیا بودند و از ثروت و قدرت زیادی برخوردار بودند، در مقابل خلع سلاح ایستادگی کردند و تبدیل به نیروهای بالقوه فعالی شدند که در مواقع لزوم می‏توانستند به نیروهایی ضد حکومت تبدیل شوند.